ბოლო ხანს საქართველოში გაიზარდა ინტერესი ჩიტების, თევზების, ზღვის გოჭების, ზაზუნებისა და ჯუჯა კურდღლების მიმართ. მათ თავისებური მოვლა სჭირდებათ. ამის შესახებ "ზოოპლაზას" ექიმი ვეტერინარი ზურაბ ხოტულაშვილი გვესაუბრება.


- ბატონო ზურაბ, რას ურჩევდით მათ, ვისაც თუთიყუშის შეძენა სურს?
- ჯერ უნდა გადაწყვიტონ, რა ჯიშისა სურთ. ზოგიერთი ბეღურასავით პატარაა და მცირე ფართობიც ჰყოფნის, ზოგიერთის სიგრძე კი მეტრ-ნახევარსაც აღწევს. ასეთ თუთიყუშებს ერთოთახიანი ბინისოდენა ვოლიერი სჭირდებათ. რაც შეეხება მოვლა-პატრონობას, საჭიროა სპეციფიკური რაციონის უზრუნველყოფა, სისუფთავის დაცვა, ვიტამინები. ყველა ზოომაღაზიაში ჰყავთ ვეტექიმი და ამ საკითხების თაობაზე კონსულტაცია აუცილებლად მათთან უნდა გავიაროთ. თავდაპირველად უნდა გაირკვეს, რა სურს ოჯახს: მგალობელი იადონი, თუთიყუში, რომ ლაპარაკი ასწავლონ და ამით გაერთონ თუ წყვილი გასამრავლებლად. თუმცა დაწყება ჯობს პატარა, ე.წ. ტალღოვანი თუთიყუშით.


- წყვილი აუცილებლად დედალ-მამალი უნდა იყოს?
- რა თქმა უნდა, ბიოლოგიური თვალსაზრისით ასე ჯობია, რათა წყვილს თავისი ფიზიოლოგიური ცხოვრება ჰქონდეს. მაგრამ როდესაც თუთიყუშს მეწყვილე ჰყავს, არ ლაპარაკობს, ამიტომ თუ მოლაპარაკე თუთიყუში გვინდა, ჯობს ერთი ცალი გვყავდეს. ბარტყი დაახლოებით 3 თვეში იწყებს ლაპარაკს. ამისთვის უნდა ველაპარაკოთ დღეში 2-3 საათი. ის ჯერ მარტივი სიტყვების წარმოთქმას დაიწყებს, მერე და მერე მთელ ფრაზებს სწავლობს, ზოგი ლექსებსაც კი ამბობს.


- სად უნდა მოვათავსოთ გალია, როგორ დავიცვათ მისი ჰიგიენა, რა სიხშირით დავასუფთაოთ?
- გალია არ უნდა იდგას ფანჯარასთან - მზის პირდაპირი სხივები ჩიტს აწუხებს. გალია ნახევრად ჩრდილში უნდა მოვათავსოთ. ახლოს არ უნდა იყოს კონდიციონერი, ვენტილატორი - ორპირ ქარს ჩიტი ვერ იტანს. არც ბნელი ოთახი ვარგა. ჩიტის საკვები და ვიტამინები ზოომაღაზიებში იყიდება. ყოველდღე საჭიროა გალიის ელემენტარული დალაგება-დასუფთავება, საკვების დამატება, წყლის გამოცვლა. საკვებს უნდა დავუმატოთ ხილი და ბოსტნეული. წყვილისთვის შედარებით დიდი ზომის გალიებს ყიდულობენ და მუდამ იქ ჰყავთ; ცალი თუთიყუში კი ისე ეჩვევა ოჯახს, რომ გამოდის გალიიდან, მთელ სახლში დაფრინავს და გალიაში დასაძინებლად თავისით შედის.


- რაიმე დაავადება ხომ არ შეიძლება გადაედოს ჩიტისგან ადამიანს?
- არსებობს დაავადებები, რომლებიც ჩიტისგან შეიძლება ადამიანს გადაედოს, მაგრამ თუ ჰიგიენის წესებს დავიცავთ, ასეთი რამ გამორიცხულია. თუ შეამჩნიეთ, რომ ფრინველი აბუზულია, უარს ამბობს საკვებზე, წყალზე, უნდა მიმართოთ ვეტექიმს. საზოგადოდ კი ჩიტი ექიმთან 3 თვეში 1-ხელ უნდა მივიყვანოთ.


- ჩიტის დაბანა თუ შეიძლება?
- შეიძლება პულვერიზატორით დაბანა. არსებობს მკბენარების საწინააღმდეგო სპეციალური სასხურებლები.


- თევზებსა და აკვარიუმის მოწყობაზე რას გვეტყვით?
- აკვარიუმისტიკა მთელი მეცნიერებაა. ოჯახმა უნდა გადაწყვიტოს, რამხელა აკვარიუმი სურს, რა ჯიშის თევზები აინტერესებს სილამაზისა თუ ბიოლოგიური ბუნების თვალსაზრისით. აკვარიუმში უნდა შეიქმნას ე.წ. ბიოტოპი, რომელიც აკმაყოფილებს ამა თუ იმ ჯიშს. აუცილებელია ჟანგბადის მიწოდება, ფილტრაცია, წყალი სუფთა და გამჭვირვალე უნდა იყოს. როდესაც აკვარიუმში ფილტრებია დამონტაჟებული, წყლის ხშირი გამოცვლა აღარ არის საჭირო, თუმცა თავად ფილტრებს დროდადრო გაწმენდა სჭირდება. რაც აორთქლდება, იმ წყლის დამატება აუცილებელია. 2 კვირაში 1-ხელ კი წყლის მესამედი უნდა გამოვცვალოთ.


- ბევრს იზიდავს მღრნელები: ზაზუნები, ზღვის გოჭები, ჯუჯა კურდღლები. როგორ მოვუაროთ მათ?
- ამ ცხოველებს სჭირდებათ მშრალი ტერარიუმები ან სპეციალური კონტეინერები, რომელთა შეძენაც ზოომაღაზიებშია შესაძლებელი. ფსკერზე უნდა ეყაროს ნახერხი, ოღონდ არა ფიჭვის, რადგან მას სპეციფიკური ფისი აქვს.


- როგორ გავასუფთავოთ ცხოველმყოფელობის პროდუქტებისგან მღრღნელების საცხოვრებელი?
- ნახერხის ფენა 3-4 დღეში ერთხელ უნდა გამოიცვალოს.


- როგორ გამოვკვებოთ?
- ზოომაღაზიებში საკვებიც იყიდება. ცხოველები თვითონ არეგულირებენ, როდის და რამდენი ჭამონ. აუცილებელია ბოსტნეული - რაციონის დაახლოებით 80%, იმიტომ, რომ წყალს ისინი პრაქტიკულად არ სვამენ და სითხე ხილ-ბოსტნეულისგან უნდა მიიღონ. მათ სჭირდებათ ვიტამინები და 3 თვეში 1-ხელ - ვეტერინარის კონსულტაცია, ჭიებზე, პარაზიტებზე დამუშავება. დასასრულ, მინდა გითხრათ, რომ თუ ჰიგიენის წესებს დავიცავთ, ცხოველის ყოლა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის საშიში არ არის.